اثر امواج الکترومغناطیس بر واکنش های اکسیژنی سلول ها (ROS) بسیار منفی و خطرناک است. در این مقاله به توضیح ROS و چگونگی اثر امواج بر عملکرد آن می پردازیم.
ROS (گونه های فعال اکسیژن) مولکول های بسیار کوچک و واکنش پذیر هستند. واکنش های اکسیژنی در ناحیه ی بیرونی خود رادیکال های آزاد بسیار فعال دارند.
واکنش های اکسیژنی در سطح پایین، وظیفه ی پیام رسانی ثانویه برای بیان ژن، تکثیر سلولی، و سایر واکنش های درون سلولی است. از سوی دیگر مقادیر بالای ROS، می تواند به غشای فسفولیپید ها حمله کند، عملکرد میتوکندری را مختل کند و باعث آسیب به پروتئین ها، چربی،DNA و RNA شود. به طور کلی چرخه ی فعالیت سلول را مختل می کند.
تولید ROS
ROS از فرآیندهای آنزیمی و غیر آنزیمی تولید می شود. منبع اصلی تولید ROS، زنجیره های حمل و نقل الکترونی (ETC) موجود در میتوکندری ها هستند. وظیفه ی میتوکندری، تولید اکسید کننده های گلوکز، لیپیدها، اسید های آمینه و ETC، تولید ATP (انرژی سلولی) است.
به عبارتی وظیفه ی اکسیژن رسانی به سلول را به عهده دارد. در طی سنتز ATP، الکترون ها می توانند از زنجیره حمل و نقل جدا شوند و با انواع ترکیبات آزاد اکسیژنی (O2- ) واکنش نشان دهند.
اختلال در عملکرد میتوکندری، باعث تولید مقدار زیادی ROS می شود که تولید و رشد سلول های سرطانی را به دنبال دارد. از طرفی در طول تنفس سلولی مدام (O2-) تولید می شود.
حذف ROS
ROS در تسهیل سم زدایی توسط مولکول های غیر آنزیمی و آنزیم های آنتی اکسیدانی نقش بسزایی دارد.
در اکثر موجودات زنده سیستم دفاع آنتی اکسیدانی برای محافظت از سلول ها و مولکول های غیر آنزیمی وجود دارد. این سلول ها با کاهش ضایعات سلولی مانند دی سولفید پروتئین های سیتوپلاسمی از سلول محافظت می کنند.
امواج الکترومغناطیس منتشر شده از منابع گوناگون در اطراف ما، به مرور زمان اثرات فاجعه باری بر جای می گذارند. آسیب به واکنش های اکسیژنی، نمونه ای از اثرات منفی امواج الکترومغناطیس است.
اثرات مخرب امواج الکترومغناطیس به نوع سلولی که در معرض امواج است، مدت زمان قرار گیری در برابر امواج الکترومغناطیس، جهت تابش امواج به سلول ها و… بستگی دارد.
امواج الکترومغناطیس باعث افزایش ROS می شوند. اختلال عملکرد سلول باعث رشد سلول های سرطانی، اختلال در عملکرد سلول های عصبی، سلول های مخاطی و آمینوتک می شود.
طبق مطالعات انجام شده توسط فنگ و همکارانش نشان داده شد که میدان های الکترومغناطیس با قدرت ۵۰ هرتزی، به مدت ۱۵ تا ۶۰ دقیقه باعث اختلال عملکرد ROS میتوکندری می شوند.
امواج الکترومغناطیس با شدت کم، کراتینوسیت های انسانی، فیبروبلاست های پوستی و نوتروفیل ها را کاهش می دهند.
امواج الکترومغناطیس با قدرت ۸۵۰ مگا هرتز، میزانROS را در اسپرم انسان افزایش می دهد. این افزایش واکنش های اکسیژنی باعث مرگ اسپرم و ناباروری مردان می شود.
Wang, Huizhen, and Xin Zhang. “Magnetic fields and reactive oxygen species.” International journal of molecular sciences18.10 (2017): 2175.
