گسترش تکنولوژی، طیف وسیعی از ابزارهای الکترونیکی هوشمند را به ما عرضه کرده و بهطور گسترده در صنعت ارتباطات، انتقال دادهها، صنایع پزشکی و … موردتوجه واقعشده است. همه این تجهیزات امواج الکترومغناطیسی از خود منتشر میکنند که برای انسان قابلدیدن نیست. این امواج زیانهای فراوانی را برای سلامت به همراه دارند و همه افراد در سنین مختلف تحت تأثیر این امواج واقع میشوند. گسترش روزافزون تکنولوژی منجر به افزایش نگرانی پیرامون اثرات مخرب آن بر روی دستگاه های بیولوژیکی شده است. پژوهشگران معتقدند که کودکان و نوجوانان به دلیل کوچکتر بودن سر، نازکتر بودن جمجمه آن ها و مشخصه های بافت بدنی ویژه شان نسبت به بزرگ سالان در برابر امواج الکترومغناطیسی آسیب پذیرتر هستند. با اینحال حقیقت آن است که دوری جستن از این تجهیزات در دنیای امروزی منطقی نبوده و لازم است بهمنظور بهره وری از تکنولوژی، شیوه صحیح استفاده از آن ها را در سبک زندگی روزمره خود فرابگیریم. اما وسایلی هم هستند که در راستای پیشرفت فنّاوری مخاطرات جدیتری را برای کاربران آن فراهم میکنند و این بار لازم است که بهصورت جدی از زندگی حذف شود.
در طول دهه گذشته، هم زمان با افزایش گزارشات اعلام شده از عوارضی مانند سردرد، سرگیجه، تپش قلب، اختلالات خواب و اختلالات گوارشی همگام با افزایش مواجهه با میدانهای الکترومغناطیسی (EMF)، بحث های فراوانی مبنی بر اینکه که آیا امواج ناشی از دستگاه های بیسیم مانند تلفنهای همراه و بیسیم میتواند منجر به ایجاد مشکلاتی بر سلامت اعم از بیخوابی تا سرطان شود صورت گرفته است.
نتایج بررسیهای دکتر هاواس، در مورد اثرات مواجهه با میدانهای الکترومغناطیسی بر روی سیگنال ضربان قلب، بیانگر تأثیر منفی امواج الکترومغناطیسی بر عملکرد قلب و عروق بود. این در حالی است که بسیاری از مردم در مورد عوارض ناشی از تلفن های همراه بیشتر نگران هستند ولی تقریباً تلفن های دیجیتال بیسیم را نسبت به تلفن های همراه کمخطر تلقی میکنند. درحالیکه بااطلاع از نحوهی کارکرد آنها میتوان تأثیر بد آنها بر سلامت را درک کرد.
همهی تلفنهای بیسیم دیجیتال، پالسهای مشابهی را تقریباً در فرکانس GHz 1.8 از خود ساطع میکنند. فرستندههای مربوط به این تلفنها وقتی به برق وصل باشند فارغ از اینکه تلفن در حال استفاده باشد یا نه بهطور ۲۴ ساعت از خود امواج الکترومغناطیسی ساطع میکنند. مطالعات لنارت هاردل نشان میدهد که استفاده ی مرتب از تلفنهای بیسیم به مدت بیش از ۵ سال خطر ابتلا به سرطان را افزایش میدهد. درواقع یک تلفن بیسیم دقیقه مانند تلفن همراهی است که دکل آن در خانه ی شما قرار دارد. برخلاف تلفنهای همراه، تلفن بیسیم دیجیتال در توان ثابتی کار میکنند درحالی که تلفن همراه در نزدیکی آنتن توان خود را به پایینترین سطح ممکن میرساند که بسیار پایینتر از توان تلفن های بیسیم باشد. بنابراین پالس تلفن های بیسیم میتواند بهمراتب مضرتر از تلفن همراه باشد.
همچنین قابل تذکر است که استفاده از گوشیهای بیسیم بهخصوص در ساختمانها، میتواند حتی بیش از ۱۰۰ برابر مضرتر از تلفنهای همراه باشد. دلیل این امر فرکانس پالس میباشد. تلفنهای بیسیم در ۱۰۰ هرتز و تلفن همراه در ۲۱۷ هرتز پالس میدهند، هرچقدر فرکانس پالسها کمتر باشد اثرات بیولوژیکی آن بیشتر میشود. فرکانس پالس تلفنهای بیسیم در محدودهی ELF ( فرکانسهای بسیار پایین) واقع شده است و این امر نگرانیها را در مورد اثرات بیولوژیکی آن افزایش میدهد. دکتر فون کلیتزینگ یکی از محققان حوزهی فیزیک پزشکی نتایج تحقیقات خود را بر روی اثرات سلامتی تلفنهای بیسیم گزارش داده است. تحقیقات ایشان بر روی نمونههای خونی گرفتهشده از کودکانی که در نزدیکی تلفنهای بی سیم بودهاند نشان داده است که گلبولهای قرمز خون آنها بهخوبی به مرحله ی نهایی رشد خود نمیرسند و علائم فیزیکی آن بهصورت بیمیلی و یا پرخاشگری، رنگپریدگی، بیخوابی و غیره میتواند نمایان شود و البته در صورت حذف این تلفنها از محیط زندگی علائم مذکور برطرف میشوند.
در همین راستا برخی از شرکت های سازنده نیز اخیراً در پی وجود شواهد کافی از اثرات سلامتی این تلفن ها اقداماتی در جهت تولید گوشیهای تلفن بی سیم با میزان خطر کمتر نمودهاند. بهعنوانمثال، برخی از شرکت های سازندهی تلفنهای بیسیم هماکنون در انگلیس بعضی از انواع مدل گوشی را با عنوان تلفن هایی با توان انتشار کمتری تولید میکنند که فقط موقع استفاده شروع به ارسال و دریافت امواج میکنند. شرکت Orchid هم اکنون نسل سوم تلفن های دیجیتال بیسیم خود را تولید میکند که مزایای آن نسبت به سایر مدل ها به شرح زیر میباشند:
زمانی که تلفن در حال استفاده نیست هیچ موج الکترومغناطیسی از دستگاه منتشر نشده و بعد از تمام شدن تماس گوشی و پایهی فرستنده بدون نیاز بهقرار دادن گوشی روی پایهاش، در حالت غیرفعال قرارگرفته و همچنین بسته به فاصله از پایه توان منتشرشده را حتی تا ۷۵% کاهش میدهد.
در مهرومومهای اخیر دادخواست های زیادی از طرف فعالان زیست محیطی و محققان این حوزه مبنی بر ممنوعیت استفاده از نسل اول تلفن های همراه بیسیم ارائه شده است. که ازجمله ی آنها میتوان به دادخواست ارائهشده به مسئولان دولتی در سال ۲۰۰۸، درخواست گروهی از فیزیکدانان فرایبورگ در سال ۲۰۰۲ و … اشاره کرد.
با توجه به اینکه استفاده از تلفن های بیسیم در کشور ما فراگیر بوده و با توجه به مطالب بالا میزان تأثیر مخرب آن بر سلامت حتی در مواردی میتواند بهمراتب بیشتر از تلفنهای همراه باشد. بهعلاوه با در نظر داشتن این نکته که این تلفنها به فاصلهی ۳۰۰ متر از پایه خود (پایهای که گوشی بر روی آن قرار میگیرد) قابلیت استفاده دارند به این نتیجه میرسیم که استفاده از این تلفن ها نه تنها برای افراد خانه بلکه برای سایر ساکنین در شعاع ۳۰۰ متری نیز میتواند خطرآفرین باشد. ورود و همهگیر شدن فناوریای جدیدتر ( تلفن های بی سیم با قدرت تابش کمتر) به کشور ما در کوتاه مدت امری بعید به نظر میرسد.