فرکانس ماکروویوها همان فرکانس شبکه های “وای فای” می‌باشد که روی فرکانس ۲٫۴ گیگاهرتز عمل میکنند. وقتی روند سیر تکاملی تکنولوژی اینترنت به مرحله ای رسید که امکان استفاده کاربران از شبکه های محلی بی سیم در سال ۱۹۹۷ ابتدا برای عرصه صنعت و سپس برای کاربری خانگی فراهم شد اهالی فن در حوزه پزشکی بر اساس پژوهش ها و تحقیقات خود نسبت مضرات ناشی از انتشار این امواج واکنش نشان دادند. اثرگذار بودن یا نبودن امواج شبکه های محلی بی سیم یا در اصطلاح رایج امواج WiFi تا کنون در کش و قوس نظرات مختلف کارشناسان فضای مجازی، پژشکان و پژوهشگران در حوزه های مختلف و مرتبط با سلامت انسان بوده است این اختلاف نظرها تا کنون ادامه داشته و کاربران فضای مجازی نیز گاه تحت تاثیر این سخنان میزان مصرف خود را از این فضا کاهش داده و گاه برای در امان ماندن از مضرات احتمالی که توسط پزشکان و کارشناسان عنوان می شد به توصیه های آنان اهمیت می دادند، اما عده بسیاری دیگر هم بودند که این ادعا را بی پایه و علمی نمی دانستند و نسبت به هشدارها بی توجه بودند.
علی رغم هشدارهای جدی به خصوص در چند سال اخیر که میزان استفاده از اینترنت با جان گرفتن شبکه‌های اجتماعی موبایلی رونق بیشتری داشته، تاییدها و تکذیب ها در میان بسیاری از کاربران این فضا دیده می شد تا این روند به نقطه ای از اهمیت رسید که سازمان سلامت جهانی در گزارشی بر خطرات ناشی از امواج WiFi اذعان کرد و مضرات اصلی آن را نیز برشمرد، به نظر می رسد این گزارش علاوه بر مهر تایید بر هشدارهای گذشته کارشناسان و پزشکان، سندی قابل اعتماد برای رجوع باشد. افزایش مشکلات بی خوابی، کاهش رشد کودکان، کاهش رشد سلولهای بدن، کاهش عملکرد مغز، کاهش فعالیت مغز در زنان، خنثی سازی اسپرم در مردان، ناباروری در زنان، افزایش استرس و بیماری های قلبی، افزایش امکان ابتدا به سرطان و کاهش تولید ماده ملاتونین در مغز و وال کارنیتین در عضلات و کبد ۱۰ اثر جبران ناپذیر امواج WiFi بر بدن انسان که سازمان سلامت جهانی در گزارش خود به آن اشاره داشته است. بسیاری از بیماری های دنیای کنونی ما بی صدا و خاموش سلامتی را تهدید می کنند که ما بسیاری از آنها را می شناسیم و به توصیه پزشکان برای سلامتی خود اقدام می کنیم، عدم توجه به این بیماری ها و خطرات تهدید کننده سلامتی انسان گاه به آنها عنوان مرگ خاموش را داده است شاید بتوان اثرات تدریجی استفاده از این تکنولوژی و تهدیدش برای سلامتی را در رده این بیماری ها قرار داد. محبوبت این تکنولوژی چهار حرفی به دلیل سهولت دسترسی به اینترنت و دربند نبودن کاربران به کابل و سیم های اتصال ضریب نفوذ آن را در استفاده علاقمندان به اینترنت افزایش داده است و این آمار روزانه تغییر می کند. بر اساس آمار مرکز پژوهش‌های صدا و سیما ضریب نفوذ اینترنت ADSL در کشور به ۲۲٫۰۷ درصد رسیده است و تعداد کاربران این فناوری، ۱۶ میلیون و ۵۸۲ هزار و ۵۳ کاربر و تعداد مشترکان آن ۶ میلیون و ۶۳۲ هزار و ۸۲۱ مشترک اعلام شده است. این رقم نشان می دهد چه تعداد از هموطنان ما بصورت مستقیم تحت تاثیر امواج مخرب وای فای قرار دارند.
شاید برخی بر این امر متصور شوند که با وجود این مضرات بهتر است این فضا را حذف کنیم اما مقام معظم رهبری در سیزدهم اردیبهشت ماه سال جاری در جمع فرهنگیان در خصوص این فضا و پیامدهای آن فرمودند: ” این فضای مجازی امروز از فضای حقیقیِ زندگی ما چند برابر بزرگ‌تر شده؛ بعضی‌ها اصلاً در فضای مجازی تنفّس میکنند؛ اصلاً آنجا تنفّس میکنند، زندگی‌شان در فضای مجازی است. جوانان هم سروکار دارند با فضای مجازی، با انواع واقسام چیزها و کارها، با برنامه‌های علمی‌اش، با اینترنتش، با شبکه‌های اجتماعی‌اش، با مبادلات و امثال اینها سروکار دارند؛ خب، اینجا لغزشگاه است. هیچ‌کس نمیگوید آقا جادّه نکش. اگر شما در یک منطقه‌ای جادّه‌ای لازم دارید، خیلی خب، جادّه بکش، جادّه‌ی اتوبان هم بکش امّا مواظب باش! آنجایی که ریزش کوه محتمل است، آنجا محاسبه‌ی لازم را بکنید. ما نمیگوییم این راه را ببندید؛ نه، اینکه بی‌عقلی است. یک کسانی نشسته‌اند، فکر کرده‌اند، یک راهی باز کرده‌اند به‌عنوان این فضای مجازی و به قول خودشان سایبری؛ خیلی خب، از این استفاده کنید منتها استفاده‌ی درست بکنید؛ دیگران دارند استفاده‌ی درست میکنند؛ بعضی از کشورها طبق فرهنگ خودشان این دستگاه‌ها را قبضه کرده‌اند. ما چرا نمیکنیم؟ چرا حواسمان نیست؟ چرا رها میکنیم این فضای غیرقابل کنترل و غیرمنضبط را؟ ” جملات بالا راه نمای استفاده بسیاری از تکنولوژی های مدرن است که گاه به کشور وارد می شود و گاه تحمیل، همه بر باور این سخن هستیم که این فضا از زندگی کنونی و در عصر ارتباطات قابل حذف نیست اما چگونگی برخورد با آن و نحوه استفاده صحیح از فضای یاد شده اهمیت دارد که اصول آن باید در سبد دانشی و سطح سواد خانواده ها گنجانده شود. تا اینجا گزارش بر محور هشدار سازمان سلامت جهانی بر خطرات ناشی از امواج بی سیم یا اصلاح رایج WiFi گذشت، در ادامه اظهار نظر کارشناسان را نیز بخوانید.
محمدرضا متین‌فر مدیر مرکز سواد فضای مجازی و کلینیک سلامت ذهن فضای مجازی سازمان فضای مجازی سراج و استاد دانشگاه امام حسین (ع) معتقد است: خطرات و مشکلات وایفای به کشور ما محدود نمی‌شود و تا به حال کشورهای غربی بویژه امریکا مقالات گوناگونی درباره خطرات این امواج ارائه کرده‌اند. وی می گوید: باید یک نهضت اطلاع‌رسانی راه بیاندازیم و مردم را از این خطرات و راه‌های پیشگیری آن مطلع کنیم، بسیاری از تجهیزات وای فای بصورت قاچاق وارد کشور می شود که آسیب های وارده از این ناحیه را چند برابر می کنند. به گفته متین فر در سال ۲۰۰۸ کشور امریکا مقاله‌ای را منتشر کرد که در آن از وایفای به عنوان یک دستگاه خطرناک و آسیب‌‌زننده برای بدن نام برده شد و سالها پیش از آن نیز کارشناسان به این نتیجه رسیده بودند که امواج تولیدی توسط وایفای بر روی سلامت کلی بدن، مغز و حوزه کودکان اثرات منفی دارد. در حوزه تاثیرات امواج وایفای بر سلامت روانی کودکان در معرض وایفای، بیش‌فعالی یکی از اثرات آن است یعنی این کودکان تحرک بالایی دارند اما بهره‌دهی آنها بسیار پایین است. این استاد دانشگاه تاکید کرد: سلسله گزارش‌هایی که منتشر شده نشان از خطرات احتمالی و آسیب‌هایی به بدن دارد که اپراتورهای کشور ما این موضوع را تکذیب کردند و اظهار داشتند که آسیب جدی در این امواج وجود ندارد که به نظر بنده برای منافع مالی و کاری خود بسیاری از واقعیات را بیان نمی کنند. مدیر کلینیک سلامت ذهن فضای مجازی سازمان سراج همچنین اعلام کرد: در سال ۲۰۰۷ مطالعه و تحقیقاتی در امریکا در این حوزه به عمل آمد که از خطرات و آسیب های این امواج اطمینان حاصل کردند؛ در این تحقیقات کارشناسان امریکایی افرادی را در معرض فرکانس هایی که وایفای تولید میکند و عده‌ای را به دور از این فرکانسها قرار دادند و نتیجه‌ای که به دست آمد توسعه بیخوابی، فشار خون و افسردگی بود.
دکتر برهان ولدبیگی، فعال در حوزه محیط زیست دیگر کارشناسی از است که از اظهارنظرهایش در این گزارش بهره بردیم. وی می گوید: شبکه های “وای فای”، روی فرکانس ۲٫۴ گیگاهرتز عمل میکنند. این فرکانس همان فرکانس “ماکروویوها” است. با وجود اینکه “میادین الکترومغناطیسی وای فای” به شدت “ماکروویو” نیست، اما قرار داشتن طولانی مدت در معرض این امواج ،”آسیب های ژنتیکی” زیادی ایجاد میکند و در سال ۲۰۱۵ در مجله “فوربز”، نوشته شده است : “امواج وای فای” برای “کودکان” خطرناک تر است. دکتر ولدبیگی اظهار داشت: اگر کسی به طور مزمن از “خشکی بینی، گلو یا چشم” رنج میبرد و دلیل مشخصی برای آن پیدا نمی‌کند، ممکن است دچار “حساسیت به الکترومغناطیس” ساطع از منابع گوناگون تشعشات شده باشد. علاوه بر “خشکی مخاط” ، علامت دیگر “حساسیت الکترومغناطیسی”، میتواند “تورم غشاها بدون عوامل عفونی” باشد. بنابراین اگر کسی عامل دقیقی برای “خشکی مزمن مخاط” اش پیدا نکند، احتمالا پای امواج “وای فای” در میان است، این امواج میتوانند باعث “گرم شدن بافت های بدن انسان” شوند اما ارتباط مستقیمی بین “گرم شدن بافت ها” و “خطر ابتلا به سرطان” به اثبات نرسیده است.
وی معتقد است: استفاده از لپ تاپ با امواج “وای فای” میتواند برای”قدرت باروری مردان” مشکلاتی ایجاد کند. در یک پژوهش، نمونه اسپرم ۲۹ مرد سالم تحت تاثیر سیگنال‌های وای فای قرار گرفت. در این پژوهش مشخص شد که ۲۵ درصد “اسپرم نمونه های زیر لپ تاپ” ، جنبندگی خود را از دست دادند، این در حالی بود که فقط ۱۴ درصد “اسپرم نمونه ها دور از سیگنال وای فای دچار این مسئله شدند. مایه نگرانی آن است که ۹ درصد “اسپرم نمونه های در معرض امواج وای فای”، دچار تخریب DNA شدند. بنابراین اگر کسی میخواهد پدر شود ،توصیه می شود به هیچ عنوان لپ تاپ را روی پاهایش قرار ندهد. این کارشناس ادامه داد: امواج “وای فای” در افراد دچار بیماریهای قلبی ، آسیب بیشتری به همراه دارند. اگر کسی بدون دلیل دچار “اضطراب” شود یا “ضربان قلب” اش تند شود، احتمالا امواج “وای فای” نقش بازی می کنند. به همان روشی که “استرس”میتواند “ضربان قلب” را بالا ببرد، امواج “الکترومغناطیسی” نیز می توانند موجب تپش قلب شده و در فرد با زمینه بیماریهای قلبی ، مشکل زا خواهند بود، قرار گیری طولانی مدت در برابر امواج “وای فای” ، میتواند موجب مشکلات قلبی (مانند آنژین، آریتمی، فشار خون بالا و تاکیکاردی) شود.
برای تکمیل نظر کارشناسان به سراغ دکتر فرامرز امیری، متخصص مغز و اعصاب رفتیم، وی نیز همچون دیگر کارشناسان بر مضرات ناشی از امواج وای فای اذعان دارد و می گوید: ممکن است بر اثر امواج وای فای انسان ها در زمینه اختلال شناختی و عدم تمرکز، بی خوابی، عدم رشد و نمو اطفال بخصوص در دوران جنینی، اختلال در کار کرد مغز، کاهش باروری، کاهش اسپرم و در نتیجه نازایی، تپش قلب، افزایش استرس دچار مشکل شوند. وی ادامه داد: تحقیقات انجام شده در مدل های حیوانی و گیاهی صورت گرفته است مثلا بررسی کردند که در محیط یک گلخانه گیاهانی که تحت تاثیر امواج وای فای هستند رشد کمتری نسبت به گیاهان دیگر دارند. این متخصص مغز و اعصاب تاکید کرد: امواج وای فای ممکن است به میزان قابل تاملی اختلالاتی را برمغز وارد کند، این اختلالات بصورت فراموشی، بی خوابی، اضطراب و گاهی تپش قلب در انسان نمایان می شود. دکتر امیری با بیان اینکه ترسی وجود داشت که امواج وای فای سرطان زا است و باعث سرطان مغز و ارگان های دیگر می شود، گفت: نکته قابل ذکر این است که بررسی های انجام شده در این باره هنوز سرطان زا بودن امواج وای فای را ثابت نکرده اند، خطر وای فای برای کودکان را تنها باید با خاموش کردن دستگاه های منتشر کننده سیگنال و دور کردن آنها از کودکان و همچنین آموزش خطرات آنها برای کودکان به حداقل رساند. وی اظهار داشت: واقعیت این است که امواج وای فای وقتی پخش شوند در همه جا هستند، حتی اگر در زمان شب مودم خود را خاموش کنید، باز هم تحت تأثیر امواج وای فای که از خانه همسایه می آید هستید. پس هیچ چیز نمی تواند جلوی نفوذ ۱۰۰ درصدی وای فای را بگیرد. این متخصص مغز و اعصاب در پایان بیان داشت: یکی از ساده‌ترین روش‌های کاهش خطرات این است که لپ‌تاپ، موبایل و تبلت‌ها را در نزدیکی بدن نگه نداریم و بعد از اینکه کارمان با این وسایل تمام شد، از آنها فاصله بگیریم، اگر از این دستگاه‌ها استفاده نمیکنیم لزومی ندارد که از صبح تا شب در اطرافمان روشن باشند، پس به سرعت آنها را خاموش کنیم تا ضمن استفاده از تکنولوژی، سلامتی‌مان به خطر نیفتد.
پیشنهاد می کنیم برای یک مرتبه دیگر این گزارش را مرور کنید و در ذهن خود تصور کنید چه میزان در معرض این امواج هستید و تا کنون علی رغم هشدارها چقدر برای تامین سلامتی خود کوشیده اید، یادمان باشد مسیر فناوری در حال پیشرفت است بهتر است سطح سواد خود را افزایش دهیم.
