اولین علت ابتلا به سرطان ریه در بین افراد غیر سیگاری استعمال گاز رادون است. رادون معمولا به مقدار کمی در هوای تنفسی ما وجود دارد. گاز رادون بی بو، بی رنگ است اما خطرناک است. همانطور مکه در مقالات قبل مطرح شد، حدود ۲۰۰۰۰ مرگ سالانه در ایالت متهده ناشی از سرطان ریه است. استعمال دخانیات و مواجهه با غلظت بالای گاز رادون سبب افزایش ریسک ۱۰ برابری سرطان زریه می شود.
رادون از تجزیه طبیعی اورانیوم در خاک، سنگ و آب تولید می شود. این گاز رادیواکتیو در خانه ها، دفاتر و مدارس قابل تشخیص است و از طریق ترک های کف و دیوارها، اتصالات ساختمانی یا شکافهای اطراف لوله ها، داکت سیمهای برق و فونداسیون ساختمان، وارد ان می شوند.
آژانس حفاظت از محیط زیست گزارش می دهد که سطح بالایی از گاز رادون در هر ایالت اندازه گیری شده است و تخمین می زند تقریباً از هر ۱۵ خانه در آمریکا می توان یک خانه را با غلظت بالای گاز رادون یافت. در ایران نواحی وجود دارند که طبق نتیج پزوهش های پژوهشگران از سطوح بالایی از گاز رادون برخورداند. مهمترین نمونه های در معرض خطر منازل موجود در گسل ها و یا نواحی با سطح پرتوزایی بالاتر است. طبقات پایین ساختمان ها و زیر زیمین هایی که به عنوان محل سکونت مورد استفاده قرار میگیرند، غلظت بیشتری از گاز رادون را تجربه می کنند.
اقرادی که در معرض غلظت بالایی از گاز رادون هستند و روزانه آن را تنفس می کنند، مستعد آسیب پذیری از ناحیه ریه بود و یا سرطان ریه با احتمال بیشتری آنها را تهدید می کند. استعمال دخانیات احتمال ابتلا به سرطان ریه در چنین افرادی را تاا ۱۰ برابر افزایش می دهد.
وقتی رادون از حد مجچاز بالاتر رود نتیجه ان می تواند کشنده باشد. ممکن است سال ها عوارض ان پنهان بماند اما سرانجام ایجاد می شود. شانس ابتلا به سرطان ریه ناشی از مواجهه با گاز رادون به عوامل دیگری نیز وابسته است. نرخ ابتلا به سرطان ریه در افرادی که هرگز سیگار نشکیده اند و افراد سیگاری متفاوت است. غلظت گاز رادون موجود در خانه، مدت زمان مواجهه با آن و نواحی داخل با غلظت بالا، نوع تهویه اعمال شده داخل ساختمان از جمله پارامترهایی هستند که می توانند بر سلامت تاثیرگذار باشند.
تمامی ساختمان ها از جمله خانه های قدیمی ، خانه های جدید ، خانه با زیرزمین و خانه های بدون زیرزمین می توانند دارای مشکلات غلظت بالای گاز رادون باشند. با توجه به خصیصه های فیزیکی و شیمیایی گاز رادون تنها روش تعیین غلظت گاز رادون در خانه استفاده از تکنیک های اندازه گیری تخصصی است. البته روش های ساده تری هم وجود دارند که خود کاربر می تواند از آنها استفاده کند و این در حالی است که برای ارائه نتایج نهایی لازم است کیت مورد استفاده در ازمایشگاه مورد پردازش قرار گیرد.
تست هایی که رد این زمینه استفاده می شود می تواند شامل تست های کوتاه مدت (۲ تا ۹۰ روز) و تست های بلند مدت (بیش از ۹۰ روز) باشد که قطعا ارزیابی های بلند مدت دقیق تر است. شما می توانید این کیت ها را به راحتی تهیه نمایید.
غلظت مجاز اعلام شده توسط EPA حدود pCi/L 4 است اما لازم است که این نکته را یاد آور شویم که قرار گرفتن در معرض هیچ سطحی از گاز رادون ایمن نیست و باید تا حد امکان میزان مواجهه با آن را کاهش داد. اما سطح مجاز مطرح شده به این دلیل مطرح می شود که قرار گرفتن در معرض چنین سطحی امکان گیر افتادن ذرات رادیو اکتیو را در داخل شش های شما را فراهم می کند و از این رو سبب تخریب سلول های سیستم تنفسی شما بویژه برونش ها شده و در طولانی مدت اثار مخربی چون سرطان ریه را شاهد بود.
انجمن سرطان آمریکا می گوید: روشهای مختلفی برای کاهش سطح گاز رادون در منزل استفاده می شود، مانند: پوشش دادن ترک ها و حفره ها با استفاده از مواد مناسب، اعمال سیستم تهویه مناسب، استفاده از پوشش های ضد نفوذ گاز رادون در زیر ساختمان و استفاده از رنگ های ضد نفوذ رادون. این اقدامات برای اجرای صحیح نیاز به افراد متخصص در این حوزه دارد و همچنین لازم است این روش ها راندمان عملیاتی بالایی داشته بباشند تا بتوانند به طور موثر سلامت ساکنان را حفظ نمایند. راندمان عملیاتی هر یک از روش ها نیاز است بعد از اعمال مجددا مورد ارزیابی قرار گیرد. بهتر است اعمال این سیتم ها تهویه در مراحل ساخت ساختمان مورد توجه قرار بگیرد و این مهم باید به عنوان یکی از استانداردهای شرکت های فعال درحوزه ساختمان سازی مطرح شود. همچنین لازم است برای طبقات تحتانی ساختمان گواهی سلامت ساختمان ارائه گردد.
مواجهه با گاز رادون حتی در غلظت های پایین می تواند مخاطرات جدی بر سلامت به همراه داشته باشد. لذا به نظر می رسد اقدامات ملی می تواند در این حوزه نقش موثری در آگاه سازی مردم داشته و از طرفی اجرای ارزیابی به موقع و اقدامات متعاقب آن سلامت ساکنان ساختمان را نیز تامین می نماید.
ایجاد قوانین و مقررات و همچنین ارائه استانداردهای لازم در حوزه اجرایی سازی سیستم های تهویه مناسب و استفاده از محصولات بازدانده نفوذ گاز رادون به داخل ساختمان ها و همچنین ارائه گواهی سلامت به ویژه برای طبقات تحتانی ساختمان میتواند نقش موثری در بهبود سلامت جامعه داشته و سبب قرابت با استانداردهای جهانی شود.
